Κανέλλος, Στέφανος

(Κωνσταντινούπολη 1792 – Κρήτη 1823). Λόγιος, γιατρός, ποιητής και αγωνιστής της Επανάστασης του 1821. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του στην Πατριαρχική Σχολή της Κωνσταντινούπολης μετέβη στη Γερμανία, όπου σπούδασε ιατρική, φιλοσοφία και φυσικές επιστήμες (1812-17). Εργαζόταν ως καθηγητής των φυσικομαθηματικών στο ελληνικό γυμνάσιο του Βουκουρεστίου από το 1820, αλλά με την έκρηξη της Επανάστασης έσπευσε από τους πρώτους να καταταγεί ως εθελοντής στο σώμα του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Μετά την καταστολή του κινήματος στις ηγεμονίες, o K. κατέφυγε στη Γερμανία, όπου τον προστάτευσαν οι Γερμανοί φιλέλληνες. Το 1822 βρέθηκε στο Παρίσι, στο στενό περιβάλλον του Κοραή· από εκεί, μαζί με άλλους νέους, πέρασε στην επαναστατημένη Ελλάδα, όπου εγκαταστάθηκε στην Ύδρα και προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στον Αγώνα. Το 1823 συνόδευσε τον αρμοστή Εμμανουήλ Τομπάζη στην Κρήτη, όμως πέθανε εκεί πρόωρα από επιδημική αρρώστια. Εκτός από τη διδακτορική του διατριβή για τη νεκροφάνεια (1817, γερμανικά), δημοσίευσε διάφορες φιλολογικές διατριβές στον Λόγιο Ερμή. Διασκεύασε επίσης από τα γερμανικά ένα εκλαϊκευτικό εγχειρίδιο πολιτικής αγωγής με τίτλο Βιβλιαράκι κατ’ ερωταπόκρισιν περί διαφόρων αναγκαίων πραγμάτων (1824). Πολύ αξιόλογες είναι δέκα επιστολιμαίες διατριβές του Περί πολιτείας, φιλολογίας και ποιήσεωςτης Νέας Ελλάδος, που δημοσιεύτηκαν σε γερμανική μετάφραση από τον Γερμανό φιλέλληνα Κάρλ Ίκεν στο βιβλίο του Leukothea (1825). Το όνομα του συγγραφέα δεν αναφέρεται, κατά παράκληση του ίδιου του K., γιατί φοβόταν μήπως εκθέσει σε κίνδυνο τη μητέρα και τις αδελφές του που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη. Τέλος, δείγμα του πατριωτικού ενθουσιασμού του Κ. αποτέλεσαν και οι θούριοι που συνέθεσε πριν και μετά την έκρηξη της Επανάστασης. Μερικοί από αυτούς, όπως το Παιδιά Ελλήνων, τικαρτερείτε; τ’ άρματα πιάστε, ήρθ’ ο καιρός, διαδόθηκαν και τραγουδήθηκαν κατά τη διάρκεια του Αγώνα.